7.2.3 Synthetische theorie: neodarwinisme

Door koppeling van de Darwinistische theorie aan de nieuwe kennis over genetica en populatiegenetica, is het neodarwinisme ontstaan. Hierbij gaat men meer uit van populaties, in plaats van individuele organismen. Een populatie, een groep individuen van zich onderling reproducerende individuen, heeft een bepaalde genetische variatie (de verschillen in genetische samenstelling van de populatie). Evolutie is dan in feite de verandering van de genenpool, dus van de samenstelling van de genen, in die populatie.

Verandering in de genenpool

Wijziging in de genenpool kan plaatsvinden door natuurlijke selectie, zoals hiervoor is besproken. Maar ook kunstmatige selectie speelt hierbij een rol: mensen passen de genenpool aan door gericht te fokken met dieren (klassieke veredeling) of het actief aanpassen van genen (biotechnologie/ genetische modificatie).

Een derde begrip dat hierbij van belang is, is genetische drift: de toevallige verspreiding van genen binnen een populatie. Dit kan ertoe leiden dat een bepaalde eigenschap uitsterft (bijvoorbeeld doordat een recessief gen bijna nooit wordt doorgegeven, maar alleen het dominante gen, waardoor dit recessieve gen langzamerhand uit een populatie verdwijnt). Dit lijkt op het effect van natuurlijke selectie, maar waar de selectie bij natuurlijke selectie ontstaat door verschillen in overlevingskans, ontstaat de verandering in genensamenstelling door genetische drift puur op basis van toeval (alsof je met een goede dobbelsteen steeds 6 gooit).

Volgens de wet van Hardy-Weinberg wijzigt de genenpool niet als:

  • De populatie voldoende groot is
  • De individuen geheel willekeurig paren
  • Er geen genetische selectie plaatsvindt
  • Er geen mutaties optreden
  • Er geen migratie uit of in de populatie plaatsvindt
  • Er geen sprake is van genetische drift (willekeurige verspreiding van genen)

Je hoeft niet in staat te zijn om zelf de Hardy-Weinbergvergelijking te gebruiken; wel moet je weten wat de wet van Hardy-Weinberg inhoudt en welke voorwaarden daarvoor gelden.